پسته کرمان

احداث باغ پسته

خصوصیات خاک

در این مقاله سعی کرده ایم مهمترین نکات که در هنگام احداث باغ پسته باید مد نظر قرار گیرد بیان کنیم. امید است که مورد توجه قرار گیرد. 

در مناطق پسته کاری ایران بافت شنی- لومی که یک بافت متوسط می باشد بهترین محصول را تولید می نماید.

مناسب ترین خاک برای کشت و پرورش پسته از نظر عمق، خاکهای عمیق همراه با بافت یکنواخت می باشد. وجود خاک کم عمق و یا سخت لایه باعث می شود که قسمت های هوایی و زیرزمینی درخت کوتاه مانده و در نتیجه باوری و عملکرد آن بطور محسوس کاهش یابد درختان پسته در شرایط ماندابی رشد مناسبی ندارند.

شخم زدن 

عملیات شخم به منظور زیر و رو کردن خاک و از بین بردن علفهای هرز و عملیات دیسک زدن به منظور خرد کردن کلوخه ها و جمع آوری علفهای هرز انجام می شود.

گاهی بافت خاک نامناسب بوده و نیاز به اضافه کردن مواد اصلاحی باشد این مواد قبل از شخم و دیسک زدن به خاک اضافه شده و سپس این عملیات انجام می گیرد.

ایجاد نوارهای بادشکن

با توجه به وضعیت اقلیمی منطقه و در صورت وجود بادهای شدید، طوفانی و حرکت شنهای روان در منطقه بایستی در اطراف مزرعه نوارهای بادشکنی از درختان مناسب (ارتفاع بالا) و عمود برجهت باد ایجاد گرد.

ضمنا گیاهان انتخاب شده نباید میزبان مشترکی برای آفات پسته و همچنین  بیماریها پسته باشند. درختان گز، سنجد، سرو، کاج و حتی درختان پسته نر بادشکن های مناسبی هستند.

 کود های آلی

کودهای آلی براساس منشا پیدایش به سه دسته عمده حیوانی، گیاهی و مخلوط تقسیم می شوند.

1)کود های دامی 

در ایران خصوصا در باغات پسته از کود ماکیان نوع مرغی بسیار استفاده می شود و بهتر است از مصرف مداوم کود مرغی در باغات پسته خودداری نمود.

با توجه به اینکه تعمیر باغهای پسته از اواخر پاییز آغاز می گردد، لذا با توجه به توصیه کارشناسان تغذیه، باغداران، بهتر می توانند از کودهای حیوانی بهره گیری کاملتری نمایند.

استفاده از کودهای حیوانی علاوه بر جنبه تغدیه ای درخت پسته، بیشتر به منظور اصلاح خاک از جمله بهبود ساختمان، دانه بندی، تهویه و بیولوژی آن و هنچنین بالا بردن ظرفیت تبادل کاتیونی خاک صورت می گیرد.

طور کلی میزان مواد غذایی در کود مرغی بیشتر از گود گوسفندی و در گوسفندی بیشتر از گاوی است با این حال مواد غذایی کود مرغی به اندازه ای نیست که بتواند تمام نیاز های غذایی گیاه را تامین کند.

کود مرغی سریعتر از کود های حیوانی دیگر مورد تجزیه قرار می گیرد اما به همین اندازه اثرات آن در خاک زودتر ناپدید می گردد که در این رابطه توصیه می شود کود گوسفندی و یا گاوی را به صورت پوسیده به همراه کود مرغی به خاک داد تا اثرات آن سریعتر بروز کند و از آسیب های احتمالی جلوگیری شود.

فرمول این است که به ازای کود حیوانی گاوی یا گوسفندی هر قدر بود به اندازه یک سوم آن از کود مرغی استفاده شود

مثلا اگر 15 تن کود گاوی داشتیم باید 5 تن کود مرغی مخلوط شود زمان استفاده از کود های حیوانی از اواسط پاییز تا اوایل زمستان است.

اگر بعد از این زمان کودها استفاده شوند، می تواند اختلالاتی فیزیولوژیک همچون زردی برگها در اول فصل را ایجاد نماید که این موضوع علت رقابت ریز موجودات تجریه کننده کود با درخت برای مصرف ازت و عدم دسترسی گیاه به ازت کافی می باشد.

این مساله در مورد کودهای که به خوبی نپوسیده اند شدیدتر است.

کودها باید در انتهای سایه انداز درختان به طور متناسب هر 2 سال یکبار، در یک طرف درخت در زیر خاک قرار داده شود.

نکته مهم اینکه باید از ریختن کودهای حیوانی در سطح خاک به خصوص در خاک های رسی خودداری گردد.

در مواردی که کودها که در سطح خاک ریخته می شوند قسمت رویی آنها که در معرض مستقیم نور خورشید و هوا قرار می گیرد سریعتر تجزیه شده و به هدر می روند.

همچنین وجود این کودها در سطح خاک می تواند آب و مواد غذایی بیشتری را جذب کرده و در اختیار گیاه قرار دهد و این موضوع باعث می شود که ریشه درختان به طرف سطح خاک رشد کنند درنتیجه خشکی تابستانی و سرمای زمستان می تواند ریشه های درختان را تهدید نماید.

احداث باغ پسته -نسبت درختان نر و ماده

زمان گلدهی و طول دوره گلدهی ارقام مختلف پسته بستگی به شرایط آب و هوایی هر منطقه دارد.

انتخاب ارقام نر و ماده ای که زمان گلدهی یکسان داشته باشد.

تطابق زمان گلدهی ایجاد کرد و درصد موفقیت تشکیل میوه را بالا می برد.

با توجه به تجربیات و یافته ها تحقیقات در ایستگاه های تحقیقاتی پسته در مناطق مختلف نسبت یک به 9 درختان نر به ماده در باغ توصیه می شود که در هنگام پیوند درختان و یا احداث باغ باید توجه قرار گیرد.

معمولا به منظور اطمینان از وجود گرده کافی در زمان گلدهی در جهت عمود بر باد غالب منطقه یک ردیف از مجموعه ای از ارقام نر زود گل، متوسط گل و دیر گل پیوند می گردد تا بتوانند حداکثر همپوشانی را با ارقام ماده موجود ایجاد نماید.

هرس فرم درختان پسته

هدف از انجام هرس فرم ایجاد اسکلت قوی و محکم

شکل مناسب و مورد نظر

تحریک رشد شاخه های مناسب برای ایجاد تاج متراکم و متوازن

افزایش میزان رشد شاخه های نگهداری

هرس فم جامی و شلجمی جهت ایجاد شکل مناسب درختان پسته توصیه می گردد.

هرس باردهی درختان پسته:

به کلیه عملیات که بر روی درختان پسته بازده و به منظور قطع قسمتی یا تمام شاخه های درخت انجام می شود هرس باردهی گویند.

هرس باردهی شامل هرس تنک شاخه، هرس سربرداری و حذف پاجوش می باشد.

هرس سربرداری 

در این روش هدف اصلی جلوگیری از رشد رویشی بیش از حد جوانه انتهایی و تقویت رشد جوانه های جانبی است.

سربرداری شاخه باعث افزایش شاخه های جانبی، افزایش سطح میوه دهی، کاهش ارتفاع درخت شده که بر روی تشکیل جوانه گل تاثیر مثبت دارد.

این عملیات باید در فصل خواب درخت انجام شود. هرس شاخه های مزاحم ، خشک و آلوده، قطع شاخه هایی که در مسیر حرکت ادوات کشاورزی رشد می نماید یا دارای رشد رو به پایین و افقی هستند الزامی است.

زیرا تشکیل میوه روی چنین شاخه هایی معمولا ریزش محصول، تماس با زمین و آلودگی قارچی را بدنبال دارد.

هرس پاجوشها

قطع شاخه های پاجوش که دارای رشد عمودی هستند و نیز تنه جوشهایی که از شاخه های اسکلتی اولیه می شوند و بر روی نفوذ نور به درون تاج درخت اثر منفی دارند الزامی است.

بیماریهای درخت پسته

پوسیدگی طوقه(گموز)

در حال حاضر مهمترین بیماری درختان پسته در ایران می باشد. هرساله تعدادی از درختان پسته بارور و غیر بارور بر اثر ابتلا به این بیماری از بین می روند.

علایم بیماری

علائم این بیماری با توجه به سن درخت فرق می کند. درختان جوان که آلودگی شدیدی دارند سریعا خشک می شوند در حالیکه در درختان مسن، کاهش برگ، خشکیدگی سرشاخه ها و نهایتا خشک شدن کامل درخت صورت می گیرد.

بیشترین میزان مرگ و میر در اواخر بهار و تابستان که هوا به شدت گرم باشد اتفاق می افتد و درختان در یک ردیف یکی پس از دیگری مبتلا و سبز خشک می شوند چنانچه پوست قسمت آلوده برداشته شود شیره سفید رنگی به بیرون تراوش می شود که در مجاورت هوا سریعا به رنگ قهوه ای تا سیاه در می آید.

روش مبارزه

1)کنار زدن خاک اطراف طوقه درخت تا ناحیه انشعاب ریشه های اصلی و دور نگه داشتن آب از طوقه درختان به گونه ای که طوقه و تنه در معرض هوا قرار گیرند و همواره خشک باشند.

2)حذف و ریشه کنی درختان خشک شده، آبیاری جداگانه قسمتهای آلوده جهت آبیاری از کانالهای غیر خاکی و انتقال آب سالم به درختان.

3)استفاده نکردن از زه آب قسمتهای آلوده جهت آبیاری کردن قسمتهای دیگر باغ

4)استفاده از نهال های سالم و عاری از بیماری

5)برداشتن بافتهای آلوده تا مشاهده بافتهای سالم و سپس ضدعفونی با قارچ کشهای موثر باعث طولانی شدن عمر درختان و کاهش امکان انتقال بیماری می شود.

بیماری خشکیدگی سرشاخه های

این بیماری موجب خشک شدن سرشاخه و شاخه ها می شود که کم و بیش در اغلب باغهای پسته ایران موجود دارد هر چند که خشکیدگی سرشاخه ها ممکن است به علت عواملی مانند نامناسب بودن بافت خاک، فقر مواد غذایی، کمبود آب، شوری آب و خاک، وجود نماتد مولد غده ریشه و یا براثر آفاتی مانند سپردار واوی ایجاد شود.

خسارت

در بعضی درختان قسمتهایی از شاخه بخصوص از محل سرشاخه به رنگ تیره درآمده و کمی فرورفتگی پیدا می کند که به علت اختلاف رنگ از قسمتهای سالم شاخه براحتی قابل تشخیص است پیشرفت این عارضه گاهی همراه با ایجاد صمغ بر روی شاخه می باشد.

مبارزه 

در حال حاضر جهت جلوگیری از پیشرفت بیماری، اقداماتی نظیر اصلاح بافت خاک، تقویت درختان، آبیاری به موقع و هرس صحیح پیشنهاد می شود.

 

کپک های سم زای محصول پسته 

پس از رسیدن پسته و شکاف خوردن پوست سبز رویی چندین نوع کپک می توانند به آن حمله نمایند در میان این کپک ها چند گونه آنها باعث ترشح زهرابه ای به نام آفلاتوکسین می گردند.

این کپک ها که اکثر آنها از گروه قارچ های آسپرزیلوس فلاووس می باشند ضمن رشد و نمو و تغذیه از مواد غذایی تولید زهرابه به مذکور را نموده که در داخل و یا روی مواد غذایی بجا می ماند